Page 19 - Puls życia 8 - biologia, podręcznik

3 Konkurencja

Zwróć uwagę na:
• rodzaje zależności występujących między organizmami,
• zasoby, o jakie organizmy konkurują,
• wpływ konkurencji na organizmy.

Czy podczas spaceru po lesie zastanawiałeś Na czym polega konkurencja?
się, jak wiele gatunków roślin i zwierząt O konkurencji mówimy wtedy, gdy organi-
w nim żyje? Korzystają one z tych samych zmy rywalizują o te same, ograniczone zaso-
zasobów środowiska, więc aby przeżyć, mu- by środowiska. Jeżeli współzawodniczą ze
szą o nie konkurować lub wzajemnie sobie sobą osobniki tego samego gatunku, jest to
pomagać. W ten sposób wchodzą ze sobą konkurencja wewnątrzgatunkowa. Gdy
w różne zależności. o te same zasoby środowiska zabiegają orga-
Takie zależności mogą się tworzyć między nizmy różnych gatunków, mamy do czynie-
organizmami należącymi do tego samego nia z konkurencją międzygatunkową.
gatunku lub do różnych gatunków. Jeśli przy- W obu wypadkach każdy organizm ponosi
noszą straty choć jednej ze stron, są to od- większe lub mniejsze straty. Na przykład
działywania ujemne, czyli antagonistyczne. w lesie liściastym młode drzewa rosną bar-
Natomiast jeśli żadna ze stron nie ponosi dzo gęsto, przez co na jednego osobnika
strat, a przynajmniej jedna z nich odnosi ko- przypada mniejsza ilość wody z solami mine-
rzyści, są to oddziaływania dodatnie, czyli ralnymi, niż gdyby rosły w odosobnieniu.
nieantagonistyczne. Poza tym rosnące obok siebie organizmy za-
Zależności między organizmami słaniają sobie wzajemnie światło. Ogranicza
Rodzaj to ich rozwój i prowadzi do tego, że z czasem
zależności Gatunek 1 Gatunek 2 słabsze osobniki przegrywają konkurencję
Konkurencja – – o zasoby środowiska i giną.
Roślinożerność + – Rośliny konkurują najczęściej o dostęp do
Drapieżnictwo + – światła, wody i soli mineralnych oraz o zwie-
Pasożytnictwo + – rzęta zapylające kwiaty lub rozsiewające na-
Mutualizm + + siona. Zwierzęta z kolei najczęściej konkuru-
Komensalizm + 0 ją o pokarm, dostęp do wody, partnera do
+ gatunek odnosi korzyści rozrodu, terytorium lub miejsce schronienia.
– gatunek ponosi straty
0 gatunek nie ponosi strat ani nie odnosi korzyści

Rośliny wydzielają słodki
zapach i produkują nektar,
aby wygrać konkurencję
o zwierzęta zapylające.

97